Zapraszam do przeczytania drugiej części artykułu, który ukazał się wczoraj (po pierwszy odcinek zapraszam pod linkiem). Dzisiaj część bardziej praktyczna, czyli case study oraz analiza trendów oraz wyzwań. Niezmiennie zapraszam do lektury 🙂
Nearshoring i friendshoring: studia przypadków: praktyczne implikacje
Apple: przeniesienie produkcji iPhone'ów do Indii i Wietnamu
Decyzja Apple o przeniesieniu części produkcji iPhone’ów z Chin do Indii i Wietnamu jest jednym z najbardziej znaczących przykładów friendshoringu i dywersyfikacji łańcucha dostaw. Główną motywacją jest redukcja ryzyka koncentracji w Chinach, wynikająca z narastających napięć geopolitycznych, zakłóceń w dostawach oraz polityki celnej. Nie jest to jedynie kwestia unikania ceł, lecz strategiczna reorientacja, mająca na celu zwiększenie odporności globalnego łańcucha dostaw
Skala tego przedsięwzięcia jest imponująca: do końca 2024 roku 15% iPhone’ów miało być montowanych w Indiach, z planami osiągnięcia 25% do 2027 roku. Co więcej, do czerwca 2025 roku większość iPhone’ów przeznaczonych na rynek USA ma pochodzić z Indii. Równocześnie, produkcja innych urządzeń Apple, takich jak iPady, Maci, Apple Watch i AirPods, jest przenoszona do Wietnamu. Ten ruch wymaga znaczącej rozbudowy infrastruktury logistycznej w Indiach (np. radzenie sobie z zatorami portowymi) i Wietnamie (np. ograniczona infrastruktura). Tworzy to nowe szlaki transportowe i zwiększa zapotrzebowanie na lokalne usługi logistyczne w tych krajach. Należy jednak zauważyć, że chińskie firmy nadal odgrywają istotną rolę w dostarczaniu komponentów do fabryk w Meksyku i Wietnamie. To wskazuje na złożoność nowych, pośrednich łańcuchów dostaw, gdzie „de-risking” nie oznacza całkowitego odcięcia się od danego regionu, lecz tworzenie bardziej rozproszonych i złożonych powiązań.
Whirlpool: nearshoring w Meksyku i Argentynie:
Whirlpool, globalny producent sprzętu AGD, jest przykładem firmy, która od dawna stosuje strategię nearshoringu. Operacje w Meksyku prowadzi od 1987 roku , a około 80% urządzeń eksportowanych do USA i Kanady pochodzi właśnie z Meksyku. Nearshoring przyniósł Whirlpoolowi wymierne korzyści, takie jak poprawa jakości produktów, wzrost zdolności produkcyjnych oraz lepsza komunikacja w łańcuchu dostaw. Firma aktywnie wykorzystuje transport intermodalny (kombinacje kolejowo-ciężarowe) w Meksyku, aby zwiększyć efektywność dostaw.
W ostatnich latach Whirlpool rozszerzył swoją strategię nearshoringu na Argentynę. Decyzja ta była motywowana wzrostem kosztów energii i logistyki w Europie oraz spadkiem produkcji w Chinach. To pokazuje, że nearshoring jest elastyczną strategią, która może być adaptowana do zmieniających się warunków rynkowych i geopolitycznych w różnych regionach świata. Dodatkowo, Whirlpool Mexico aktywnie współpracuje z platformami technologicznymi, takimi jak Fr8App, które wykorzystują sztuczną inteligencję (AI) i uczenie maszynowe do optymalizacji tras i redukcji kosztów transportu krajowego.
Co więcej, analiza tych przypadków ujawnia złożoność procesu „de-riskingu” i kontynuację zależności pośrednich. Mimo przenoszenia finalnego montażu, firmy takie jak Apple wciąż mogą polegać na komponentach pochodzących z Chin, które są następnie importowane do krajów nearshoringowych, takich jak Wietnam czy Meksyk. To oznacza, że „de-risking” często nie jest całkowitym odcięciem się od danego regionu, lecz tworzeniem bardziej złożonych, pośrednich łańcuchów dostaw. Dla operatorów logistycznych oznacza to, że nawet krótsze trasy regionalne mogą mieć długie, globalne „ogony” w postaci przepływów komponentów, co wymaga utrzymania globalnej widoczności i zdolności do zarządzania złożonymi przepływami towarów i informacjami.
Perspektywy i rekomendacje dla Branży TSL
Trendy w nearshoringu i friendshoringu wskazują na trwałe zmiany w globalnym handlu, które będą miały długoterminowe konsekwencje dla branży TSL.
Długoterminowe trendy i wyzwania:
Kontynuacja regionalizacji: Globalizacja będzie ewoluować w kierunku postępującej regionalizacji. Nie oznacza to końca globalnego handlu, ale jego rekonfigurację, gdzie handel wewnątrzregionalny zyska na znaczeniu.
Rosnąca złożoność sieci dostaw: Nearshoring i friendshoring prowadzą do tworzenia bardziej złożonych i rozproszonych sieci dostaw, co wymaga zarządzania wieloma punktami pochodzenia i przeznaczenia. Indeks złożoności łańcucha dostaw wzrósł dwukrotnie w 2023 roku w porównaniu do 2017 roku, co świadczy o rosnącej trudności w zarządzaniu tymi strukturami.
Wyzwania infrastrukturalne i regulacyjne: Pomimo inwestycji, niedobory infrastruktury (zwłaszcza w zakresie energii i wody) oraz zmienność polityki handlowej i taryf pozostają kluczowymi wyzwaniami, które mogą spowolnić pełne wdrożenie strategii nearshoringu.
Strategie adaptacyjne dla spedytorów, logistyków i armatorów:
Inwestycje w regionalną ekspertyzę i partnerstwa: Firmy TSL muszą rozwijać głęboką wiedzę o specyfice regionalnych rynków, lokalnych przepisach, kulturach i infrastrukturze. Budowanie silnych, strategicznych partnerstw z lokalnymi dostawcami i operatorami jest kluczowe dla zapewnienia płynności i efektywności operacji w nowych hubach produkcyjnych.
Rozwój rozwiązań multimodalnych i cyfrowych: Wzrost znaczenia transportu intermodalnego (morskiego, kolejowego, drogowego) wymaga inwestycji w zintegrowane platformy cyfrowe i technologie. Umożliwią one efektywne zarządzanie złożonymi przepływami towarów przez różne środki transportu.
Zarządzanie ryzykiem i budowanie odporności: Niezbędne jest wdrożenie podejścia portfelowego do projektowania łańcucha dostaw, łączącego elementy nearshore, offshore i onshore. Zwiększenie widoczności łańcucha dostaw w czasie rzeczywistym oraz rozwój solidnych planów awaryjnych są kluczowe dla minimalizacji wpływu nieprzewidzianych zakłóceń.
Znaczenie danych i technologii:
Big Data i sztuczna inteligencja (AI) stają się niezastąpionymi narzędziami do identyfikacji wzorców, przewidywania zakłóceń i optymalizacji operacji w coraz bardziej złożonych sieciach. Firmy o wysokiej dojrzałości cyfrowej osiągają o 50% większy sukces w inicjatywach nearshoringowych, co podkreśla, że transformacja cyfrowa nie jest już opcją, lecz imperatywem. Technologie takie jak automatyzacja, robotyka i zaawansowane systemy produkcyjne są niezbędne do utrzymania konkurencyjności w lokalizacjach nearshoringowych, pomagając zrównoważyć potencjalnie wyższe koszty pracy.
W obliczu rosnącej złożoności i ryzyka, branża TSL będzie musiała przejść od czysto transakcyjnych relacji do głębszej kooperacji. Zalecenia wiodących firm konsultingowych, takie jak wspólne projektowanie strategii odporności, dzielenie się prognozami zmian tras, wdrażanie wspólnych programów optymalizacji kosztów (np. wspólne magazynowanie, optymalizacja ładunków powrotnych) oraz wspólne inwestycje w technologie, wskazują na konieczność budowania zaufanych partnerstw. Oznacza to, że sukces w nearshoringu będzie zależał nie tylko od indywidualnych zdolności firmy, ale od efektywności całego „regionalnego ekosystemu łańcucha dostaw”, w którym wszyscy gracze współpracują, aby osiągnąć wspólne cele efektywności i odporności.
Skala i złożoność zmian wynikających z nearshoringu sprawiają, że zarządzanie łańcuchami dostaw bez zaawansowanych narzędzi cyfrowych staje się niemożliwe. Dane wyraźnie wskazują, że firmy z wysoką dojrzałością cyfrową osiągają znacznie większy sukces w inicjatywach nearshoringowych. Big Data i AI nie są już tylko „dodatkiem”, ale kluczowymi narzędziami do uzyskania widoczności w czasie rzeczywistym, przewidywania zakłóceń i optymalizacji złożonych sieci. To oznacza, że inwestycje w technologie cyfrowe, takie jak platformy widoczności, AI do optymalizacji tras czy systemy do zarządzania danymi, staną się priorytetem dla każdego gracza w branży TSL, który chce zachować konkurencyjność i dostosować się do ewoluującego globalnego krajobrazu handlowego.
Podsumowanie.
„Nearshoring” i „friendshoring” to nie chwilowe zjawiska, lecz długoterminowe, strukturalne zmiany w globalnych łańcuchach dostaw. Ich głównymi motorami są rosnące napięcia geopolityczne, potrzeba zwiększenia odporności na zakłócenia oraz postęp technologiczny, a nie jedynie dążenie do obniżenia kosztów. Te trendy prowadzą do wyraźnej regionalizacji handlu, co w konsekwencji redefiniuje tradycyjne szlaki morskie. Obserwujemy przesunięcie wolumenów w stronę krótkich szlaków morskich (short-sea shipping) i intensywny rozwój usług feederowych, które stają się kluczowymi elementami „ostatniej mili morskiej”.
Wzrost znaczenia regionalnych portów i towarzyszącej im infrastruktury lądowej jest nieunikniony. Inwestycje w porty takie jak Manzanillo w Meksyku, Walencja, Koper czy Gdańsk w Europie, a także w rozwój infrastruktury kolejowej i drogowej w ich zapleczu, są dowodem na to, że efektywność transportu intermodalnego w ramach regionalnych ekosystemów staje się priorytetem. Złożoność sieci logistycznych będzie nadal rosła, ponieważ firmy często dywersyfikują, a nie całkowicie przenoszą swoje operacje, tworząc bardziej skomplikowane, pośrednie powiązania.
Branża TSL stoi przed wyzwaniami związanymi z adaptacją do nowych przepływów towarów, koniecznością inwestycji w regionalną infrastrukturę i rozwijaniem lokalnej ekspertyzy. Jednocześnie, te zmiany otwierają ogromne szanse na rozwój innowacyjnych usług, budowanie bardziej odpornych i zrównoważonych łańcuchów dostaw oraz umacnianie pozycji rynkowej poprzez strategiczne partnerstwa. Przyszłość globalnego transportu kontenerowego będzie charakteryzować się większą dywersyfikacją, elastycznością i głębszą integracją multimodalną. Sukces w tym nowym krajobrazie będzie zależał od zdolności do strategicznego planowania, ciągłego inwestowania w technologię (zwłaszcza Big Data i AI) oraz budowania silnych, adaptacyjnych i opartych na współpracy partnerstw w całym ekosystemie logistycznym.
Chcesz dowiedzieć się więcej o przyszłości transportu kontenerowego i wymienić się swoimi spostrzeżeniami? Zapraszam do dyskusji na LinkedIn! Znajdziesz mnie tutaj. Stay tuned! 🙂
#transportmorski #kontenery #logistyka #technologie #IoT #łańcuchdostaw
